Türkiye bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü 83,1 milyar TL büyüklüğe ulaştı

Raporla ilgili bilgileri ilerleyen satırlarda bulacaksınız. Önce toplantıda aldığım notlara bir göz atalım – Sinan Oymacı

Context CEO’su Howard Davies’in aktardıklarına göre:

Context, Bilgi teknolojileri sektöründeki dağıtım kanalının %86’sının rakamlarını değerlendirebiliyor. Bu gerçekten ciddi bir rakam. Bunun için 11 en büyük dağıtıcı yer alıyor

3.2 Milyar Dolarlık bir pazar rakamını görüntülemişler.

Buna göre Amerikan Doları bazında 2014’den 2015’e pazar %6.5 küçülmüş.

2015 birinci çeyreği ile 2016 birinci çayreği kıyaslandığında ise pazar %2.6 küçülmüş.

Akıllı cihazlar ve Nesnelerin interneti konusu popüler alanlar arasına giriyor.

TÜBİSAD Bilgi Merkezi Komisyonu Başkanı Mustafa Çağan’ın raporla ilgili sunumunda aldığım notlara bakarsak:

TL bazında 2014’den 2015’e %18 büyüme gerçekleşmiş. 2015’den 2016’ya %15 ila %20 büyüme bekleniyor. 83.1 Milyar TL pazar büyüklüğü 2015’de. Büyüme tahmini için 90 şirketin görüşü alınmış.

Amerikan Doları bazında 2014’den 2015’e pazar %5.4 küçülmüş. 30.4 Milyar Amerikan Doları pazar büyüklüğü. Ancak 2015’den 2016’ya %5.9 artış bekleniyor.

Hesaplamalarda kullanılan Amerikan Doları kurları şöyle:

2014 – 2.19 / 2015 – 2.73 / 2016 – 3.00

Hizmet diliminin pazar büyüklüğü 4.7 Milyar TL, payı %6.

Sektörü kur etkisinin büyüttüğü görünüyor.

Yerli yabancı dağılımında enteresan rakamlar var.

BT Hizmet                              %83 Yerli        %17 Yabancı ithalat

BT Yazılım                             %84 Yerli        %16 Yabancı ithalat

(Haberleşme) IT Donanım      %18 Yerli        %82 Yabancı ithalat

BT Donanım                           %19 Yerli        %81 Yabancı ithalat

Bu bilgilere göre yazılım sektörümüz yurtdışına bağımlı değil! Bu bilgiyi paylaştığım yazılımcı arkadaşlarım – benim gibi – biraz şaşırdılar. Herhalde önümüzdeki sene bu rakamın elde edilmesinde kullanılan parametreler gözden geçirilecektir. Üzerinde en fazla durulması gereken konulardan birisi kanımca.

Bu arada cihazların içinde gelen yazılımların, donanım gelirleri içinde değerlendirildiğini de öğrendik.

Benim bir diğer önem verdiğim konu; Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin performansı.

Buna göre hem şirket başına hem çalışan başına, ciro ve ihracat rakamları TL olarak artış gösteriyor. Ancak TÜBİSAD’ın 2014 ve 2015 için verdiği kur rakamlarını kullandığımızda maalesef ciroda şirket başına %11, çalışan başına %13, ihracatta şirket başına %7, çalışan başına %9 düşüş var. Kanımca iç pazar nasıl olursa olsun, bu rakamların hiç olmazsa eşit gelmesi gerekirdi. 2015’de yapılan yatırımın neticesini 2016’da alacağımızı varsaymaktayım. 2016 sonunda takip edeceğim.

Sektörde çalışanları %14’ü şirketlerin AR-GE birimlerinde görev yapıyor.

Toplam ihracat rakamı ise 2 Milyar 198 Milyon TL.

Sektörün toplam istihdamı 107 bin çalışandan 113 bin çalışana yükselmiş.

En çok ihtiyaç duyulan başlıklar:

1. Nitelikli iş gücü açığı
2. Fiyat odaklı kamu ihale alımları
3. Girişim sermayesi eksikliği

Toplantıdaki diğer notlar:

Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), 2015 yılı “Bilgi ve İletişim Teknoloji Sektörü Pazar Verileri”ni açıkladı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Dr. Ömer Fatih Sayan, TÜBİSAD Başkanı Kübra Erman Karaca, Context CEO’su Howard Davies ve TOBB Telekomünikasyon Meclisi Başkanı Yusuf Ata Arıak’ın açılış konuşmalarını gerçekleştirdiği toplantıda proje danışmanı Deloitte Türkiye’nin Ortağı Tolga Yaveroğlu bir konuşma yaptı. TÜBİSAD Bilgi Merkezi Komisyonu Başkanı Mustafa Çağan da araştırma detayları hakkında bilgi verdi.

Toplantının açılış konuşmasını yapan TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Kübra Erman Karaca, “Bilgi ve İletişim teknolojileri Sektör Verileri” çalışmasının her yıl daha önemli hale geldiğini belirterek sektör hakkındaki değerlendirmelerini paylaştı. Sektörün Türk Lirası bazındaki büyümesinin sevindirici olmasının yanı sıra Türk Lirasındaki değer kaybının etkisi dikkate alındığında beklenen büyümenin gerçekleşmediğini, döviz kurlarındaki hareketlilik,  yaşanılan iki seçim atmosferi, makroekonomik zorluklar  ve ülkemizin jeopolitik konumundan kaynaklanan sorunların büyümede etkili olduğunu belirtti. Özellikle kamu projelerindeki ve yatırımlarındaki ertelemenin de önemli etkisini vurguladı. Yazılım ve ihracat tarafındaki büyümenin sevindirici olduğunu, önümüzdeki dönemde sıklıkla gündemde olacak dijital dönüşüm, endüstri 4.0, nesnelerin interneti gibi konuların gerek katma değerli ürünlerde gerek mobil ürünlerde etkin olacağı, bu açıdan; hem yazılım geliştirme hem de hizmet tarafında büyümeye olumlu etki edeceğini vurguladı. Karaca, Sektörün arzu edilen büyüme rakamlarını yakalayabilmesi için bütüncül bir siyasi sahiplenmenin şart olduğunu belirterek sektörün ihtiyacı olan nitelikli işgücünün sağlanması için de bir an önce önlem alınması gerektiğini belirterek şöyle devam etti:

“2015 yılı kurumların, hızlı gelişen teknolojiyi ve dijital dönüşüm stratejilerini konuştukları ve bunları planladıkları bir yıl oldu. 2016’nın ise bu stratejileri uygulamaya geçirdikleri ve daha somut adım attıkları bir yıl olmasını bekliyoruz. 2016 yılında hükümetin 64’üncü eylem planında BT endüstrisini direk  ilgilendiren başlıkların yer alması oldukça sevindiriciydi. Yaklaşık 216 maddenin 40’ına yakını BT dünyasıyla ilgili. Sektörümüze çok önemli bir ivme katacağına inandığımız bu maddelerin yeni hükümet döneminde de dikkate alınarak, hayata geçirileceği bir sürecin yaşanmasını diliyoruz. Bu konuda üzerimize düşen görevi yerine getireceğiz”.

CONTEXT Türkiye Ülke Müdürü Erol Kuseyri, çoğunluğunu TÜBİSAD üyesi Bilişim Sektörü Donanım Distribütörlerinin oluşturduğu CONTEXT Türkiye Paneli’nin, 2015 yılında 11 öncü distribütörle 3.2 milyar dolarlık satış gerçekleştirdiğini belirterek şunları söyledi: “Türkiye’de BT Donanım sektörünün yüzde 85’ini reel veriyle ölçebiliyoruz. EMEA bölgesinde bu oranımız yüzde 90 civarında. Dünya’daki en büyük BT Distribütör veri ağı tarafımızca işleniyor ve müşterilerimize bu verileri hızlı bir şekilde sunuyoruz. Reel verinin karar mekanizmalarında ne derece önemli olduğunu, 2016 ile yoğunlaşan küresel dalgalanmalarla çok net anlamış olduk. Şirket hedeflerinin artık klasik yöntemlerle öngörülemeyeceğini, şirketlerdeki karar mercilerinin bu durumlara göre hedeflerini sürekli revize ettiği görüyoruz”. Burada da hızlı ve doğru bir şekilde yorumlanan verilerin, şirketlerde fark yarattığını” belirten Erol Kuseyri “Proje ortağı Distribütörlerimize ve müşterilerimize sunduğumuz hizmetlerle firmaların bu süreçlerine destek oluyoruz” diye ekledi.

Proje Ortağı TOBB Telekomünikasyon Meclisi’nin Başkanı Yusuf Ata Arıak ise “Daha önceki yıllarda Ülkemizde Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BiT) sektörünün büyüklüğü hakkında farklı kurum ve kuruluşlar tarafından her yıl çeşitli çalışmaların yapıldığını ve kamuoyu ile paylaşıldığını hatırlıyorsunuzdur. Ancak gerek bu çalışmalarda kullanılan verilerin farklılığı, gerekse de sektör kapsamı konusundaki farklı yaklaşımlar nedeni ile birbirinden farklı sonuçların ortaya çıktığına şahit oluyorduk. Ortada paylaşılan rakamlar hem ülkemiz için tek, doğru ve geçerli verilere ulaşmamızı engelliyor hem de dünya standartlarında karşılaştırma yapmamız konusunda sıkıntılara neden oluyordu.

Bu soruna çözüm bulmak için 2013 yılında TOBB Telekomünikasyon Meclisi çatısı altında bir “Sektör Büyüklüğü Çalışma Grubu” kurduk ve tüm paydaşların katılımıyla çalışmalar yürüttük. Meclis üyelerinden katkı sağlamak isteyenlerin yanı sıra, daha önce bu konuda çalışma yapmış TÜBİSAD ve Kalkınma Bakanlığı’nı da bu gruba davet ettik. TOBB, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜİK den temsilciler de katkı sağladılar. Emeği geçen tüm paydaşlara teşekkür ediyoruz. ”

Beşincisi tamamlanan Bilgi Merkezi projesinin bu sene de bir parçası olmaktan çok mutlu olduklarını ifade eden Deloitte Türkiye’nin Ortağı Tolga Yaveroğlu, pazardaki yüzde 18 oranındaki büyümenin her ne kadar sevindirici olsa da bu büyümenin neredeyse yarısının döviz kuru artışından kaynaklandığını belirtti. Yaveroğlu, “Sektördeki nitelikli işgücü açığını gidermeye ve iç pazar talebini arttırmaya yönelik girişimlere önem vermeye devam etmemiz gerekiyor. Özellikle son dönemde Türk Lirasındaki değer kaybını, bilişim şirketlerimiz hizmet ihracatı yönünde bir fırsat olarak değerlendirmelidirler” şeklinde konuştu.

Toplantı sonrasında TÜBİSAD Bilgi Merkezi Komisyonu Başkanı Mustafa Çağan ile yaptığımız değerlendirmeyi aşağıdaki videomuzdan izleyebilirsiniz.

2015 Bilgi ve İletişim Sektörü Pazar Büyüklüğü

TÜBİSAD adına açıklama yapan Bilgi Merkezi Komisyonu Başkanı Mustafa Çağan‘ın verdiği bilgilere göre, Türkiye bilişim sektörünün 2015 yılında büyüklükleri şu şekilde sıralandı:

Bilgi ve iletişim teknolojileri toplam sektör büyüklüğü Türk Lirası bazında yüzde 18’lik büyüme ile 2015 yılında 83,1 milyar TL’lik hacme ulaştı.

Toplam sektör büyüklüğünü oluşturan iki ana unsurdan birisi olan bilgi teknolojileri Türk Lirası bazında yüzde 19’luk büyüme ile 27,4 milyar TL’ye, İletişim teknolojileri ise yüzde 17’lik büyüme ile 55,7 milyar TL’ye ulaştı. Böylece Bilgi teknolojilerinin Toplam pazar içindeki payı yüzde 33 oldu.

2015 yılında 27,4 milyar TL’lik büyüklüğe ulaşan bilgi teknolojileri sektörünün alt kategorilerindeki büyüklük şöyle oldu:

Bilgi teknolojileri donanım: 13 milyar TL

Bilgi teknolojileri yazılım: 9,7 milyar TL

Bilgi teknolojileri hizmet: 4,7 milyar TL

Bilgi Teknolojileri kategorisinde, bir önceki yıla göre en yüksek büyüme yüzde 25,1 ile hizmet kategorisinde gerçekleşti. Böylece, yazılım ve hizmet sektörünün toplam bilgi teknolojilerindeki payı, yüzde 53’e oranına ulaşmış oldu. Teknokentlerin nicelik ve niteliğindeki artış yazılım sektörünün büyümesine olumlu katkıda bulundu.

İletişim teknolojileri sektörü 2015 yılında 55,7 milyar TL büyüklüğe sahip oldu. Alt kategorilerin dağılımı ise şöyle oldu:

İletişim Teknolojileri donanım: 16,1 milyar TL

İletişim Teknolojileri elektronik haberleşme: 39,6 milyar TL

2015 yılında Bilgi Teknolojileri Hizmet ve Yazılım kategorilerinde yerlilik oranı ortalama yüzde 83 iken, bu oran Bilgi ve İletişim Teknolojileri Donanım kategorisinde ortalama yüzde 18 olarak gerçekleşti.

İhracat 2,2 milyar TL

Sektörün, toplam ihracat rakamı ise türk lirası bazında bir önceki yıla göre iki kat artarak 2,2 milyar TL’ye ulaştı. Toplam ihracatın yüzde 60’ı 1,360 milyar TL ile yazılımdan geldi. Yazılım ihracatı geçen yıla oranla yüzde 49 büyüdü. Yazılımdan elde edilen cironun yüzde on dörtlük kısmı ihracattan geliyor.

Toplam ihracatın yüzde 30’u ise teknokentlerden yapılıyor. Rapora göre, en fazla ihracat yapılan ülkeler Azerbaycan, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kuzey Kıbrıs Türkiye Cumhuriyeti, İngiltere ve Birleşik Arap Emirlikleri. Dolar bazında incelendiğinde ise 2015 yılı toplam ihracat büyüklüğü 788 milyon Amerikan Doları oldu. Amerikan doları bazında da en fazla büyüme yüzde 29 ile iletişim teknolojileri donanım, yüzde 20 ile yazılım kategorilerinde gerçekleşti.

İstihdam

Sektörün 2015 yılında bir önceki yıla göre istihdamı yüzde 2,2 artarak 113 bin kişi oldu. Bilgi Teknolojileri kategorisi toplam sektör içinde yüzde 66 pay ile 74 bin dört yüz kişiyi istihdam etti.

2016 yılı büyüme beklentisi

Araştırmanın sonuçlarına göre, 2016 yılında sektörde Türk lirası bazında yüzde 15 ile 20, Amerikan doları bazında ise yüzde 5 ila 9 arasında büyüme bekleniyor. Büyümede ar-ge yatırımı ve inovasyonun en önemli faktör olacağı belirtildi.